Pod lupą: szampony

Szampon jest niewątpliwie najczęściej używanym kosmetykiem do włosów. I słusznie, bo przecież podstawą każdej pielęgnacji jest w pierwszej kolejności oczyszczanie. W ciągu dnia na włosach zbierają się różne zanieczyszczenia: kurz, spaliny, nadmiar sebum i pozostałości środków do stylizacji. W efekcie włosy są sztywne, bez połysku i przetłuszczone. Dlatego też tak ważne jest, aby je regularnie oczyszczać. Należy więc poświęcić trochę czasu na wybór odpowiedniego szamponu, gdyż od dobrego oczyszczenia zależy ich stan.

Dawniej podczas kupna szamponu interesowały mnie jedynie obietnice producenta, wygląd opakowania
i zapach. Teraz szampony wybieram bardziej świadomie, dlatego pierwszą rzeczą, na którą zwracam uwagę jest INCI. Rzadko zdarza mi się kupić szampon z innych pobudek niż dobry skład. 

Skąd się wziął szampon?
Słowo "shampoo" pochodzi od nazwy tradycyjnego perskiego i hinduskiego masażu włosów z użyciem wyciągów z ziół. Pierwsze środki do mycia włosów były oparte na roztworach mydeł otrzymywanych
z różnych tłuszczów, czasami niskiej jakości tłuszczów technicznych – tzw. czarnego mydła. Po pewnym czasie zaczęto stosować szlachetne oleje roślinne jak olej z oliwek, olej migdałowy, kokosowy i inne.
Na początku XX w. słowo to zostało użyte w celach marketingowych przy sprzedaży ciekłych, perfumowanych mikstur do mycia włosów, które stopniowo zastąpiły tradycyjne mydło.

Co to jest INCI i jak się w tym odnaleźć?

INCI to skrót od ang. International Nomenclature of Cosmetic Ingredients, czyli Międzynarodowej Nomenklatury Składników Kosmetycznych.

Kolejność nazw w składzie INCI informuje o stężeniu substancji. Dotyczy to składników, których

w szamponie jest więcej niż 1%.

Substancje, których w składzie jest mniej niż 1%, czyli: barwniki, konserwanty czy substancje zapachowe umieszcza się na etykiecie w kolejności alfabetycznej.
Substancje roślinne mają oryginalne, łacińskie nazwy, podawane zgodnie z konwencją Linneusza.
Często w nawiasie podaje się angielski odpowiednik.

****Skład szamponów****

• Detergenty, czyli substancje myjące

Ich zadaniem jest mycie włosów, usuwanie zabrudzeń z włosów i skóry głowy.

Do najpopularniejszych czynników myjących zalicza się:

Sodium Lauryl Sulfate (SLS)

Sodium Laureth Sulfate (SLES)

W Europie najczęściej stosowany jest SLS, który należy do siarczanów alkoholi tłuszczowych. SLS charakteryzuje się bardzo dobrymi właściwościami myjącymi, ale również bardzo wysokim potencjałem drażniącym.
Drugim, najczęściej stosowanym w Europie składnikiem myjącym szamponów jest SLES, czyli Sodium Laureth Sulfate. SLES jest mniej drażniący, ale ma też słabsze właściwości myjące i pianotwórcze.

• Detergenty pomocnicze (stabilizatory piany)

Zastosowanie takich detergentów ma kilka celów:

- wspomaganie mycia

-stabilizacja piany

- zredukowanie działania drażniącego

- zagęszczenie szamponu

- odżywienie włosów

Najważniejsze detergenty i ich właściwości: 

Detergent	INCI	Właściwości
alkanoloamidy	Cocamide MEA, Cocamide DEA	zagęszczanie szamponu tworzenie piany
tlenki amin	Cocamidopropylamine Oxide, Lauramine oxide	odporność na twardą wodę
aliklopoliglukozydy	Decyl Glucoside, Lauryl Glucoside	odporność na twardą wodę, działanie kondycjonujące (szczególnie zniszczone włosy), właściwości redukujące działanie drażniące
acylosarkozyniany	Sodium Lauroyl Sarcosinate	bardzo dobre właściwości pianotwórcze, szczególnie w twardej wodzie łagodzą działanie SLS i SLES, stosuje się je głównie w kosmetykach drogich, „ekskluzywnych”
betainy	Cocamidopryl betaine	dobre właściwości pianotwórcze oraz zagęszczające, łagodzą działanie SLS i SLES

• Zagęstniki – nadają szamponom lepkość i gęstość

Najczęściej używane substancje: chlorek sodu (Sodium Chloride), chlorek amonu (Ammonium Chloride), guma ksantanowa (Xanthan Gum), carbomer (Carbomer)

• Substancje perłotwórcze i zmętniające

Najczęściej stosowanymi substancjami perłotówrczymi i zmętniającymi są: Glyceryl Distearate

i Ethylene Glycol Distearate.

• Konserwanty – np. Sodium Benzoate, Potassium Sorbate

• Substancje zapachowe – najczęściej określane jako Parfum

• Barwniki -  Nazwy  zaczynające się od indeksu CI (np. CI 17200) oznaczają barwniki i pigmenty. CI to skrót od angielskiego Colour Index, czyli Indeks Koloru) , a cyfry są związane z klasyfikacją danego barwnika lub pigmentu.

• Dodatki (substancje odżywcze) - Substancje odżywcze (inaczej kondycjonujące) to takie, których zadaniem jest odżywienie włosów, nadanie im blasku, zapobieganie puszeniu, wypadaniu. 

Są to m.in.:

proteiny – nawilżają, np. Hydrolyzed Wheat Protein - hydrolizowane proteiny pszenicy, Hydrolyzed Silk Protein - proteiny jedwabiu, czy soi - Hydrolyzed Soy Protein   

silikony – dodają blasku, chronią włosy przed czynnikami zewnętrznymi; pozostawiają na włosach warstwę, która załamuje światło, i sprawia, że włosy wydają się być bardziej błyszczące. Niestety obciążają i mają skłonność do nabudowywania się.

(Cyclomethicone, Dimethicone Copolyol, Syloxysilicates i Silsesquoixanes)

olejki – nabłyszczają i chronią, np. Cocos Nucifera Oil,

zioła – regulują pracę gruczołów łojowych, wzmacniają cebulki włosów, są bakteriobójcze;  m.in. skrzyp (Equisetum Arvense), czarna rzepa (Brassica Rapa Extract), pokrzywa (Urtica dioica), rumianek (Chamomilla recutita flower), rozmaryn (Rosmarinus Officinalis (Rosemary) Leaf), nagietek (Calendula Officinalis Flower)

filtry UV – chronią przed szkodliwym działaniem promieni słonecznych, np. naturalny olejek jojoba (Simmondsia Chinensis, Jojoba Seed Oil)

substancje przeciwłupieżowe - hamują rozwój mikroorganizmów, normalizują stan naskórka oraz tonizują gruczoły łojowe.

Najczęściej stosuje się:

pirytionian magnezu (Magnesium Pyrithione) i dwusiarczek selenu (Selenium disulphide) – mają działanie przeciwbakteryjne

octopirox (Piroctone Olamine) – zmniejsza wydzielanie sebum

pirytionian cynku (Zinc Pyrithione) – ma działanie przeciwdrobnoustrojowe

climbazol (Climbazole) i ketokonazol (Ketoconazole) – mają działanie antygrzybiczne

kwas salicylowy (Salicylic Acid) i siarka koloidalna (Colloidal sulphur) – mają działanie keratolityczne (usuwają martwy naskórek)

Jeśli jesteś alergikiem, unikaj szamponów zawierających:

Parabeny (konserwanty) – Methyl, Ethyl, Propyl, Butyl, Izobutyl Paraben – mogą powodować alergiczne zapalenie skóry np. pokrzywkę czy rumień

Methylchloroisothiazolinone i Methylisothiazolinone – w niewielkim stężeniu (0,02 – 0,1 %) zwalcza pleśnie i grzyby;

Phenoxyethanol – zapobiega mętnieniu szamponu, ale może powodować wypryski i pokrzywkę na skórze;

Bromonitropropane diol (Bronopol) – wywołuje alergie skóry;;

Sorbic Acid - hamuje rozwój pleśni i drożdży, ale może wywoływać uczulenie na skórze.

Suche szampony do włosów
Szampony do włosów w postaci aerozoli zawierają w składzie głównie substancje, które absorbują substancje tłuszczowe znajdujące się na włosach takie jak łój. W tym celu stosuje się głównie talk (INCI Talc). Preparaty takie są rozpylane na włosach, pozostawiając niewidoczną powłokę, a przy tym są łatwo usuwane podczas czesania lub szczotkowania.

Kilka ważnych informacji odnośnie szamponów:

- Pamiętaj, że szampon dobieramy do skóry głowy, a nie do typu włosów

(od tego są odżywki i maski);

- Jeśli myjesz włosy codziennie, używaj delikatnych szamponów;

- Zanim nałożysz szampon na włosy – rozcieńcz go; szampony to skoncentrowane detergenty, dlatego nie powinno się ich nakładać na włosy „prosto z butelki”;

Na koniec chciałabym tylko dodać, że nie warto popadać w paranoję i wyrzucać każdy szampon, który

ma jakiś „zły składnik”. Najlepiej obserwować reakcje skóry na różne składniki i wybierać szampony zgodnie

z tym, co jej odpowiada. Jeśli nie masz czasu dokładnie analizować skład kosmetyku lub nie znasz się na tym dobrze, spróbuj znaleźć taki, który ma możliwie krótki skład i łagodniejszy detergent, np. SLES.

Prawda jest taka, że szampon ma zazwyczaj krótki kontakt ze skórą, dlatego też nie powinien zrobić nam wielkiej krzywdy (jeśli nie mamy bardzo wrażliwej skóry głowy).

Składniki szamponów opracowałam w oparciu o http://www.jakkupowac.pl/artykul/262/jak-kupowac-szampon.html